بهاره رهنما در گفتگو با ماهنامه بارثاوا
مشکل تاترمشهد بیشتر از ممیزی ها، تنگ نظری های برخی از اهالی هنر است
علی رزاقی بهار/ بهاره رهنما نام آشنایی است و کم تر کسی است که نام یا چهره او را نشناسد یا حداقل چند فیلم و یا سریال تلویزیونی از وی ندیده باشد. رهنما متولد ۱۰ آذر ۱۳۵۳، لیسانس ادبیات فارسی، حقوق قضایی و فوق لیسانس ادبیات نمایشی و اهل اراک است. علاوه بر بازیگری در سینما و تلویزیون در تئاتر هم نقش های زیادی را اجرا کرده است.نویسندگی و کارگردانی های موفقی در تئاتر دارد و اهل قلم است. ۱۰ کتاب شامل ۴ مجموعه داستان، ۵ نمایشنامه و یک مجموعه شعر از او تاکنون به چاپ رسیده است.
خوب، بد، جلف، ورود آقایان ممنوع، سن پطرزبورگ، عاشقانه، پوپک و مش ماشا الله، دایره زنگی، گاو خونی، نان، عشق و موتور ۱۰۰۰، توفیق اجباری و جرم فیلم هایی هستند که با بازی های متفاوتی از او و کارگردانان سرشناسی همراه بوده است. هرچند که وی فیلم های بسیاری دیگری را بازی کرده است. بازی در سریال های پر ببینده ای چون گاو صندوق، مرد هزار چهره و چک برگشتی بخشی دیگر از کارنامه این سلبریتی دنیای هنر است.
بهاره رهنما یکی از نویسندگان مجموعه شب های برره، شمس العماره و باغ مظفر هم بوده است در کنار همه این ها رهنما فعال حقوق زنان و از حامیان حسن روحانی در انتخابات ۹۲ و ۹۶ بوده است.
گفتگو با وی نه فقط برای همه این ها بود که بیشتر برای حضورش در مشهد و ایفای نقش در نمایش “جن گیر” بود. حضور یک چهره سرشناس هنری در مشهد برای اجرای نمایش از اتفاقاتی بوده است که همیشه با مخالفت ها و ممیزی همراه بوده است اما جن گیر با بهاره رهنما بالاخره موفق شد این تابو را از بین ببرد و نمایشی موفق را در مشهد اجرا کند و دچار سرنوشت “آخرین نامه” و نوید محمدزاده در اسفند ۱۳۹۵ نشود.
گفتگو یک ساعته با بهاره رهنما با همه دغدغه و سخت گیری های معمول و یا بیشتر از حد معمول یک هنرمند برای ماهنامه بارثاوا به جهت نگاه صرفا هنری اش و مستقل بودن خیلی راحت تر از معمول اتفاق افتاد. از اتفاقات حضورش در شهر بهشت تا راه کارهای هنری اش برای فضای تئاتر مشهد این گفتگو را شکل داد.
*برای بازی در نمایش جن گیر مدتی را در مشهد بودید. به نظر شما حضور سلبیریتی ها چه قدر می تواند فضای فرهنگی شهر مشهدو دیگر کلان شهرها را تغییر دهد و به نوعی موج هنری بسازد؟
به طور معمول در شهرهای کوچک، داخل یک شهرک کوچک، حرف و حدیث ها بیشتر است. حالا این را تسری بدهید به همه شهرها. هرچه شهرها کوچک تر باشد آدم ها در مقابل هم قرار می گیرند، بیشتر در تقابل هم هستند و در این شهر ها محیط فرهنگی دو گانه است. البته مشهد شهر بزرگی و دومین شهر پرجمعیت ایران است اما به نسبت فضای تهران و در قیاس با مرکز به طور طبیعی این شرایط ممکن است حاکم باشد.
از این دوگانه جوانان علاقه مند و پذیرا هستند، افراد با تجربه پذیرا هستند این ها یک جمع هستند و یک عده هم آدم هایی هستند با نگاه بسته و خود محور. آدم های مربوط به یک باند هنری خاص که نمی خواهند افراد با تجربه تر، هنرمند تر و معروف تر از خودشان از شهرهای دیگر و مرکز، بقای هنری آن ها را تحت شعاع قرار دهد. همیشه سعی می کنند ایجاد تفرقه کنند مثل: تفرقه بین شیعه و سنی. همیشه سعی می کنند کسی پررنگ تر از آن ها نباشد. فضای هنری را چند قطبی می کنند. هنرمند مشهدی، تهرانی، شهرستانی و … .
من فکر می کنم هنر مرز ندارد و جهانی است. هنرمندان مشهدی وقتی به تهران می آیند پیشرفت می کنند و رشد می کنند و این بستر فراهم است. این باید دوگانه باشد و در رفت و برگشت باشد. مشهد هنرمندان بزرگی دارد. آقای بهداد، عطاران، کیانیان و خانم قاضیانی و خیلی های دیگر که و باعث رشد هستند. به نظرم مرزها نباید بسته باشد.
حضور من در تاتر مشهد به عنوان یک چهره جدید که محبوبیتی دارد و حرفی برای گفتن دارد قطعا به جوانان انگیزه می دهد وشور و نشاط فرهنگی ایجاد می کند.
*اگر در باره جن گیر بخواهید حرف بزنید از بعد فنی و هنری به عنوان یک تئاتر در مشهد چه می گویید؟
جن گیر شاید نمایش هنری نبود ولی به هر حال متن کوروش نریمانی چارچوب خاصی دارد. طنز گزنده و اجتماعی است. و مطلقا فکاهی صرف نیست. اتفاق خوبی که حامد وکیلی و کیوان صباغ رقم زدند این بود که این کار تبدیل شد به یک کار موزیکال و خود به خود باعث شور و نشاط و اصلا مخالف نبودم چرا که با جذابیت همراه بود و همین مهم بود. جن گیر موزیکال و کمدی شد و مورد توجه قرار گرفت و با کارهای دیگر من متفاوت بود.
جن گیر کار سختی بود. صدا، موسیقی، میزانسن ها، وصل کردن صحنه ها به هم، اضافه و کم شدن صحه ها واقعا کار سختی بود. وقتی من هم اضافه شدم چون کاملا بازیگر پیشنهاد دهنده ای هستم با کلی پیشنهاد آمدم و تغییراتی ایجاد شد.
*اگر به شما دوباره پیشنهاد کار در مشهد بدهند؛ بهاره رهنما پاسخش چیست؟
من اهل چالش هستم اما کار در مشهد را قبول نمی کردم. البته نمی گذارم حلقه تنگ نظران به مقصود برسندکه مثلا من تحت فشار یا هنرمندان دیگر تحت فشار دچار مشکل بشوند.
اما به طور شفاف می گویم اگر پیشنهاد کار در مشهد باشد قبول نمی کنم. به دلیل سخت کار کردن در مشهد و شرایط عجیبی که دارد. من همین الان برنامه ورکشاپ آموزش برای مشهد دارم با بچه های باران حمید کیانیان وصل هستیم، و قطعا با مشهد کارهای زیادی دارم.
اما اگر انتخاب داشته باشم مشهد را انتخاب نمی کنم. ما همیشه از مسئولان و ممیزی می نالیم اما در مشهد مشکل این نبود و انصافا ارشاد از کار حفاظت کرد. اما مشکل خودمان بودیم که خودمان را می زدیم. دروغ هایی در سایت ها منتشرشد که فهمیدم جمع های تنگ نظری در تاتر مشهد است. شایعاتی برای نیامدن مردم و… اما مردم آمدند و حمایت کردند. شروع کردن به تخریب بهاره رهنما در مشهد که آمده و دیگر کسی نیاید. این آزارها به حدی رسید که چون من مشکل دیسک داشتم و باید برای ام آر آی روباز به تهران می رفتم برایم حرف درست کردند که چون در تهران اجرا داشته زودتر رفته است. در حالیکه من ۱۲ روز بعد اجرا داشتم و مدت مرخصی ام ۱۰ روز بود.
من به عشق تماشاچیان مشهد با وجود شرایط جسمی سختی که داشتم و کلی گریه کرده بودم با کمک دگزا متازون روی صحنه آمدم. من با عشق آمدم مشهد اما یک بخشی از تاتری های مشهد واقعا اذیت کردند. اما بچه های جن گیر واقعا عالی بودند و با عشق و شور کنار هم بودیم.
*در مورد این اذیت ها بیشتر توضیح بدبد؟
من فهمیدیم این گیس کشی های اینترنتی در کانال های مختلف که البته بازدید کمی داشتند از تاتری ها هستند. تهییه کننده کاری که من کار او را به درخواست خودش در اینستاگرامم تبلیغ کردم و در مراسم فجر موقع اهدا جایزه از کار تشکر کردم. جالب بود که سردمدار این کارها این دروغ ها همان تهییه کننده بود.
احساس می کنم یک فرهنگ بی گانه در مشهد وجود دارد. که سال ها جا افتاده است. من آدم سخت کوشی هستم، چالشی هستم من حتما به مشهد برمی گردم اما آن را انتخاب نمی کنم و خانه من نیست.
*من معتقدم مشهد در حوزه تاتر در حوزه موسیقی و هنرهای دیگر پتانسیل های زیادی دارد. مشهد از نظر فرهنگی و هنری ویژگی های بسیاری داشته است اما رشد قابل توجهی نداشته است. علت چیست؟
مشهد و شیراز در واقع شاخص هستند و با فاصله کمی از تهران موفق بودند. به نظرم هنرمندانی در مشهد بیشتر موفق می شوند که از دایره مشهد خارج بشوند و به تهران بیایند و در حصر جغرافیایی نمانند. علت در همین، تنگ نظری ها، دشمنی ها و باندبازی برخی از اهالی هنر است.
تنگ نظری نمی گذارد آدم ها درجه یک بشوند، تنگ نظری در اهالی هنر نمی گذارد مشهد رشد فرهنگی لازم را داشته باشد.
*شما هنرمند اهل فکر و تحلیلی هستید، فرهنگ را می فهمید و صرفا بازیگر نیستید. چه طور می شود این تنگ نظری ها را حل کرد؟ جلوی ممیزی های بی مورد را گرفت؟
همان طور که گفتم مشکل تاتر یا هنر مشهد بیشتر از ممیزی ها، تنگ نظری ها ی برخی از اهالی هنر است. تا این سعه صدر شکل نگیرد و یا یک بزرگتر که همه او را قبول دارد نیاید و همه را دور هم جمع کند یا کمپینی شکل نگیرد برای دوستی میان هنرمندان مشکل حل نمی شود. هنرمندان مشهدی باید خوشان بخواهند.
اما مردم مشهد بسیار مردمی هنر دوست، مودب، مهمان نواز و با درک بالا هستند. پذیرایی گرمی از من داشتند و شرایط جسمی ام را برای گرفتن عکس کاملا درک می کردند. اما برخی اهالی هنر نسبت به ورود یک آدم جدید گارد داشتند.
